Chociaż mówi się, że sport to zdrowie, tak naprawdę każda aktywność fizyczna niesie ze sobą ryzyko kontuzji. Leczenie urazów sportowych bywa czasochłonne i wymagające, ale w większości przypadków umożliwia powrót do sprawności, a nawet wznowienie aktywności. Aby tak się stało, konieczna jest jednak właściwa diagnostyka i wdrożenie dobrze zaplanowanej terapii. Jeśli interesują Cię kontuzje sportowe i metody ich leczenia, zapraszamy do dalszej lektury.
Najczęstsze urazy sportowe
Urazy, do których najczęściej dochodzi na boiskach, siłowniach, halach sportowych czy trasach rowerowych, to skręcenia stawów, naciągnięcia mięśni, złamania, uszkodzenia ścięgien oraz więzadeł. Kontuzje w sporcie dotyczą głównie kończyn dolnych i górnych:
- stopy,
- stawu skokowego,
- podudzia,
- stawu kolanowego,
- przedramienia,
- stawu łokciowego,
- nadgarstka,
- stawu ramiennego i obręczy barkowej.
Do urazów często dochodzi w wyniku zbyt dużej intensywności treningów i przeciążeń organizmu, a także w efekcie upadków czy uderzeń.
Każda kontuzja charakteryzuje się innymi objawami i wymaga odmiennego podejścia do leczenia i rehabilitacji. Zawsze należy jednak jak najszybciej zgłosić się do specjalisty, który przeprowadzi diagnostykę i przygotuje plan powrotu do sprawności.
Leczenie urazów sportowych
Metody leczenia i rehabilitacji sportowców są uzależnione od rodzaju kontuzji. Mogą opierać się wyłącznie na fizjoterapii, obejmować leczenie farmakologiczne, a w niektórych przypadkach wymagać interwencji chirurgicznej. Przykładowo, naciągnięcia mięśni zazwyczaj leczy się przy pomocy odpoczynku w połączeniu z różnymi technikami terapeutycznymi, np. kinesiotapingiem. Złamania i urazy tkanek miękkich (ścięgien, więzadeł) mogą z kolei stać się podstawą do przeprowadzenia operacji.
Fizjoterapeuci, do których zgłaszają się sportowcy po urazach, powinni w pierwszej kolejności przeprowadzić diagnostykę, a w razie potrzeby skierować pacjenta do odpowiedniego lekarza specjalisty lub na badania. Jeśli fizjoterapia ma zastosowanie w danym przypadku, należy ustalić plan terapii uwzględniający stan i priorytety sportowca. Ważne, by odnieść się do oczekiwań pacjenta w sposób realistyczny i nie starać się na siłę przyspieszyć powrotu do sprawności.
Ze względu na to, że urazy sportowe mają różny charakter, plan leczenia zawsze musi być ustalany indywidualnie, w oparciu o stan danego pacjenta. Najczęściej stosowaną metodą leczenia sportowców jest terapia manualna uzupełniona ćwiczeniami i fizykoterapią. W przypadku niektórych urazów specjaliści decydują się także na terapię narzędziową, np. kinesiotaping.
Kontuzja sportowa a plan powrotu do aktywności
Gdy uraz zostanie odpowiednio zdiagnozowany, a pacjent rozpocznie leczenie, następuje kolejny etap – powrót do sprawności i aktywności sportowej. Jest to proces złożony, wymagający dokładnej oceny i indywidualnego podejścia specjalisty. Należy zrobić wszystko, aby nie doprowadzić do zbyt szybkiego powrotu do aktywności i potencjalnego ponownego urazu.
Zwiększanie intensywności i objętości treningu powinno odbywać się stopniowo, z uwzględnieniem aktualnego stanu zdrowia i możliwości fizycznych pacjenta. Ważne, by sportowiec zdawał sobie sprawę, jak ważne jest unikania przeciążeń organizmu, zwłaszcza w pierwszych tygodniach po powrocie do aktywności. Kolejną istotną kwestią jest profilaktyka.
Zapobieganie kontuzjom w przyszłości
Profilaktyka to najlepszy sposób, by uniknąć bolesnych i nierzadko poważnych urazów, a tym samym przerw w aktywności. Rozgrzewka przed każdym treningiem, odpowiedni sprzęt sportowy, dobra technika wykonywania ćwiczeń, a także zdrowa dieta i optymalne nawodnienie – wszystko to jest niezwykle istotne w kontekście profilaktyki urazów.
Aby ograniczyć urazy w sporcie, nie należy przeforsowywać organizmu – treningi powinny być dostosowane do aktualnego poziomu siły i sprawności. Ważne, by pamiętać o regeneracji, odpoczynku, regularnie się rozciągać, a w razie potrzeby rolować. Jedną z najlepszych rzeczy, jaką można zalecić pacjentowi, są regularne wizyty u fizjoterapeuty specjalizującego się w pracy ze sportowcami.
Urazy sportowe – podsumowanie
Niewielu sportowcom udaje się uniknąć przeciążeń organizmu, urazów i kontuzji – niefortunny upadek czy nadwyrężenie mięśni mogą przydarzyć się każdemu. Na szczęście odpowiednie leczenie i rehabilitacja najczęściej są w stanie przywrócić sportowcom sprawność i umożliwić im powrót do sportowej rywalizacji – a przynajmniej do lekkiej aktywności. Należy przy tym pamiętać, że najlepsza kontuzja to ta, której udało się uniknąć. Warto przypominać o tym pacjentom i zachęcać ich do profilaktyki urazów.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o pracy z pacjentami sportowymi i ortopedycznymi, sprawdź nasze kursy z fizjoterapii. Prowadzimy m.in. kurs Medycyna sportowa – osteopatyczne podejście do urazów sportowych, prowadzony przez dwóch instruktorów – fizjoterapeutę i osteopatę. Program szkolenia obejmuje wiele technik osteopatycznych, takich jak HVLA, techniki tkanek miękkich i BLT.
